Óli Björn Kárason

Vinstri menn ætla af göflunum að ganga yfir því að veiðigjald sem lagt er á sjávarútveginn lækki vegna versnandi afkomu. En þeir sjá ekkert athugavert við að veita bandarískum auðmönnum tugmilljóna króna í skattaafslætti. Í huga þeirra eru auðmenn frá draumaborginni Hollywood miklu merkilegri en íslenskir útgerðarmenn. Allir eru þeir, hver með sínum hætti, að nýta auðlindir landsins og sjávar. Allir veita fjölmörgum störf, beint og óbeint. Munurinn er aðeins sá að bandaríski auðmaðurinn yfirgefur landið að loknu verki, en íslenski útgerðarmaðurinn heldur áfram ár eftir ár, a.m.k. svo lengi sem ekki er gengið af honum dauðum.

Jafnræði vefst ekki fyrir vinstri mönnum. Þess vegna gat Seðlabankinn, með stuðningi ríkisstjórnar Samfylkingar og Vinstri grænna, tekið upp reglu sem gengur gegn öllum hugmyndum um sanngirni og jafnræði. Í skjóli óréttlætis hefur erlendum aðilum verið boðið að kaupa íslensk fyrirtæki og fasteignir með 20% afslætti. Hið sama gildir um þá fáu Íslendinga sem eiga eignir í öðrum löndum – þeir njóta forréttindanna.

Áhugalausir um jafnræði

Vinstri menn – hinir norrænu jafnaðarmenn – höfðu því ekki áhyggjur þegar gjaldþrota risafyrirtæki voru endurreist í skjóli skuldaafskrifta og fjármuna frá lífeyrissjóðum. Eftir stóðu litlir og sjálfstæðir atvinnurekendur, sem höfðu ekki gert annað en gæta ráðdeildar í rekstri og barist ójafnari baráttu við risafyrirtækin, sem höfðu greiðan aðgang að láns- og áhættufé. Jafnræði og sanngirni voru látin lönd og leið með stuðningi og velvilja vinstri manna.

Engu er líkara en að vinstri menn séu áhugalausir um jafnræði. Hugmyndafræði þeirra byggist á „félagslegu réttlæti og jöfnuði“ og á þeim grunni réðst norræna vinstri stjórnin í róttækar skattahækkanir, jafnt á fyrirtæki sem einstaklinga. Þegar upp var staðið fólst hið „félagslega réttlæti“ ekki í öðru en að jafna tekjur niður á við í stað þess að fjölga tækifærum þeirra sem minnst hafa á milli handanna til að afla sér hærri tekna.

En fögnuður vinstri manna var ósvikinn: Jöfnuður í þjóðfélaginu hafði aukist. Engu skipti þó flestir væru verr settir en áður.

Á leið sinni til „félagslegs réttlætis“ var vinstri mönnum nauðsynlegt að breyta stöðugt leikreglunum. Með því var komið í veg fyrir að einstaklingar og fyrirtæki gætu gert áætlanir til langs tíma (og jafnvel grætt). Atvinnulífið og fyrirtækin héldu að sér höndum og jöfnuðurinn jókst niður á við. Síbreytilegt regluverk, hærri skattar og hótun um enn hærri skatta voru verkfæri til að knýja fram „félagslegt réttlæti“.

Draumaland „félagslegs réttlætis“

Draumaríki vinstri manna er land með flóknu skatta- og millifærslukerfi. Þannig eru völdin treyst og best tryggð. Skattalegar ívilnanir til þeirra sem njóta velþóknunar stjórnvalda eru dæmi um hvernig reynt er að spinna valdaþræði og ná tökum á frjálsu atvinnulífi.

Það er margt sem mælir með því að ýtt sé undir fjárfestingu í atvinnulífinu með skattalegum hvötum. En ívilnanir sem eru sérsniðnar að einstökum fyrirtækjum, líkt og byrjað var á í tíð vinstri stjórnar, innleiða óréttlæti og ójöfnuð. Þóknanlegir auðmenn og Hollywood-stjörnur njóta velvildar í formi skattfríðinda en íslenski framtaksmaðurinn, sem hefur byggt upp sitt litla fyrirtæki, er úti í kuldanum, hokinn undan þungum skattabagga.

Birtingarmynd „félagslega réttlætisins“: Sumir eru jafnari en aðrir.

Verst er að skattalegar ívilnanir eru lítið annað en dulinn ríkisstyrkur til eins fyrirtækis eða atvinnugreina – ríkisstyrkur sem önnur fyrirtæki og einstaklingar greiða.

Hlutverk hægri manna

Telji stjórnvöld nauðsynlegt að hvetja til fjárfestinga í atvinnulífinu eiga þau að innleiða almenna og algilda reglu í skattalögum. Þannig eiga útgerðarmaðurinn sem byrjar fullvinnslu í landi, eigandi dekkjaverkstæðisins sem fjölgar starfsmönnum, byggingaverktakinn sem innleiðir nýjar og ódýrari aðferðir við byggingar, að sitja við sama borð og fjárfestar (innlendir sem erlendir) sem vilja hætta fjármunum í nýsköpun. Það getur varla verið flókið að fylgja þessari einföldu jafnræðisreglu.

Skattalegar ívilnanir eru draugar sósíalismans. Eitt hlutverk hægri manna er að kveða niður slíka drauga og byggja upp heilbrigt skattaumhverfi sem örvar allt efnahagslífið. Þetta gerði Sjálfstæðisflokkurinn þegar hann tók við forystu í ríkisstjórn og fjármálaráðuneytinu árið 1991. Umfangsmiklar breytingar á skattkerfinu, þar sem skattar voru ýmist lækkaðir eða felldir niður, skiluðu ríkissjóði auknum tekjum. Frá 1991 til 2007 tvöfölduðust tekjurnar að raunvirði.

Meiri hófsemd í tekjuskatti fyrirtækja skilaði öllum meira. Árið 1985 var tekjuskatturinn 50% en var kominn niður í 18% árið 2003. Skatttekjur ríkisins af fyrirtækjum hækkuðu engu að síður úr 0,9% í 1,5% sem hlutfall af vergri landsframleiðslu.

Auðvitað eigum við að bjóða erlenda kvikmyndajöfra velkomna hingað til lands. Það er eftirsóknarvert fyrir land og þjóð að þeir komi hingað og nýti íslenska náttúru og þjónustu íslensks fagfólks í kvikmyndagerð. En við eigum að bjóða þeim hingað eins og öllum öðrum með almennu, einföldu og hagstæðu skattaumhverfi – umhverfi sem við hin fáum einnig að búa við.