Með skipulegum hætti (og oft fremur ógeðfelldum) hefur verið reynt að stilla Íslendingum upp við vegg. Takmarka þá möguleika sem þeir eiga og draga um leið úr sjálfstrausti sjálfstæðrar þjóðar. Það eru ekki erlend ríki sem beita Íslendinga ofbeldi. Það eru ekki sterkt fjármálaöfl – innlend eða erlend – sem beita valdi og hótunum. Nei, það er ríkisstjórn Jóhönnu Sigurðardóttur með stuðningi og samþykki Steingríms J. Sigfússonar og Vinstri grænna.
Í blindri trú hefur öllum meðulum verið beitt. Hótunum jafnt sem fögrum loforðum um að allt verði betra um leið og Ísland kemst undir »verndarvæng« Brussels. Oftar en einu sinni hefur verið komið í veg fyrir að Íslendingar hafi nokkuð um það að segja hvort sækja eigi um aðild að Evrópusambandinu. Afleiðingin er sundrung þjóðarinnar. Þegar löggjafi og ríkisstjórn ganga fram með þeim hætti sem gert hefur verið á engan að undra að traust almennings á þingi og ríkisstjórn sé jafnlítið og raun ber vitni.
Umræðan um utanríkismál og framtíðarhagsmuni Íslendinga hefur verið mörkuð af einstrengingslegri stefnu ríkisstjórnarinnar og aðlögunarviðræðum við ESB. Andstæðingar aðilar hafa verið of uppteknir í baráttunni til þess að benda á hið augljósa: Íslendingar eiga gríðarlega möguleika með samvinnu við aðrar þjóðir – möguleika sem eru efnahagslega og pólitískt fýsilegri en að ganga í Evrópusambandið.
Ríkisstjórnin mun ekki beita sér fyrir umræðum um utanríkisstefnu landsins og þá kosti sem í boði eru. Til þess hafa stjórnarflokkarnir fjárfest of mikið í aðildarviðræðunum við ESB. Samfylkingin er orðin að einsmáls stjórnmálaflokki þar sem ESB-aðild er upphaf og endir alls. Vinstri grænir hafa svikið of mikið til að snúa af villu síns vegar.
Þess vegna verður Sjálfstæðisflokkurinn að beita sér fyrir víðtækum og opnum umræðum um stefnuna í samskiptum við aðrar þjóðir. Markmiðið er að hefja nýja stefnumörkum í utanríkismálum þar sem tvennt skiptir mestu. Annars vegar að tryggja öryggi landsins og hins vegar að tryggja frjáls og opin viðskipti við aðrar þjóðir.
Það er ekki síst þrennt sem Íslendingar verða að ræða af hreinskilni. Aðildina að Schengen-svæðinu, kosti og galla Evrópska efnahagssvæðisins (EES) og fríverslunarsamstarf í Norðurhöfum.
Schengen
Margt bendir til þess að hagsmunum Íslands sé betur borgið utan en innan Schengen-svæðisins. Sameiginlegt landamæraeftirlit með afnámi innri landamæra á meginlandi Evrópu kann að vera skynsamlegt en hið sama gildir ekki um eyríki sem hefur náttúruleg landamæri. Þetta gerðu Bretar sér ljóst og hafa því staðið utan Schengen ásamt Írlandi. Bæði löndin taka hins vegar þátt í miðlægum gagnabanka Schengen-ríkjanna – SIS.
Sjálfstæðisflokkurinn á að lýsa því skýrt yfir fyrir komandi kosningar að hafin verði endurskoðun á þátttöku Íslands í Schengen. Markmiðið verður fyrst og fremst að tryggja öryggi landsins og hagsmuni Íslendinga sem sjálfráða þjóðar.
Evrópska efnahagssvæðið
Í upphafi næsta árs verða 20 ára síðan Alþingi samþykkti lög um Evrópska efnahagssvæðið. Lögin tóku gildi í ársbyrjun 1994. Íslendingar hafa notið góðs af EES en einnig þurft að gjalda fyrir ókostina, þá ekki síst vegna gallaðs regluverks um fjármálamarkaði. Gera verður víðtæka úttekt á reynslunni af EES, ekki bara efnahagslega heldur einnig pólitískt. Sú úttekt hlýtur að fara fram samhliða því að kanna möguleika á stofnun fríverslunarsvæðis með Noregi, Grænlandi, Færeyjum, Kanada og Bandaríkjunum, líkt og undirritaður lagði til í grein hér í Morgunblaðinu 25. október 2010. Með fríverslunar- og samstarfssamningi þessara landa getur orðið til eitt mesta hagvaxtarsvæði heimsins.
Áhrif Evrópusambandsins á íslenska laga- og reglugerðarsetningu hafa verið mikil og margir hafa bent á að slíkt kunni að ganga gegn stjórnarskrá. Frá október og fram að sumarfríi þingmanna lagði ríkisstjórnin fram 49 mál – frumvörp og þingsályktunartillögur – þar sem vitnað er til EES-reglna eða ákvarðana EES-nefndarinnar. Tólf frumvörp voru samþykkt sem lög og átján þingsályktunartillögur náðu fram að ganga.
Þingsályktunartillögurnar eru vegna ákvarðana EES-nefndarinnar. Oftast er um ræða breytingar á EES-samningnum vegna tilskipana frá Evrópuþinginu og/eða framkvæmdastjórn ESB. Óhætt er að fullyrða að lítil umræða er meðal þingmanna um störf EES-nefndarinnar.
Svipað gildir um frumvörp. Þar er verið að innleiða tilskipanir sem eiga uppruna sinn hjá Evrópusambandinu. Í a.m.k. nokkrum tilfellum ber Íslendingum engin skylda til að innleiða í lög slíkar tilskipanir eða vafi leikur á því hvort sú skylda sé fyrir hendi.
Endurskoðun á EES-samningnum er ekki síst nauðsynleg með hliðsjón af þeim breytingum sem líklega verða á Evrópusambandinu sem aukinni samþættingu ríkisfjármála evruríkjanna.
Það er söguleg skylda Sjálfstæðisflokksins að hefja vinnu við nýja stefnumótum í utanríkismálum. Þeirri vinnu lýkur ekki þegar kjósendur ganga næst að kjörborði og velja sér nýtt þing, heldur er mikilvægt verkefni á komandi árum. Þar mega ofsatrú og blindni ekki ráða ferðinni líkt og síðustu ár.
